Gmina Rychliki
Gmina położona jest w mikroregionie braniewsko-pasłęckim na pograniczu Żuław. Większość obszarów gminy leży na Pojezierzu Iławskim. Zachodnie jej granice określa rzeka Dzierzgoń, natomiast północno-wschodnią Kanał Elbląski. Powierzchnia Gminy wynosi 13 200 ha, a zamieszkuje ją około 4300 mieszkańców. Kanał Elbląski jest unikatową w skali światowej drogą wodną, której urządzenia hydrotechniczne funkcjonują do dzisiaj. Na terenie gminy znajduje się również jezioro Korsuń o powierzchni 20 ha. nad którym znajduje się ośrodek domków rekreacyjnych oraz pole namiotowe. Wędrowcy mogą skorzystać ze szlaku św. Wojciecha prowadzącego z Elbląga oraz innych miejscowości do Świętego Gaju.
Miejscowości, które mieszczą się w granicach gminy takie jak: Lepno, Buczyniec, Barzyna, Śliwice, Budki, Marwica, Jelonki, Topolno, Powodowo, Święty Gaj, Jankowo, Mokajny, Sójki, Kiersyty, Rejsyty, Gołutowo, Topolno, Wysoka, Dymnik, Kwietniewo – posiadają jeszcze dużo dawnej tradycyjnej zabudowy mieszkalnej i gospodarczej wkomponowanej w krajobraz i stanowiącej jego ozdobę. Należy tu wymienić domy podcieniowe, dworek bauerski, obiekty sakralne, a przede wszystkim zespoły parkowo – pałacowe, z którymi wiążą się losy znanych rodów pruskich.
Wykopaliska archeologiczne (św. Gaj, Kwietniewo, Rychliki) wskazują, iż najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu neolitu. Do średniowiecza tereny te były zamieszkiwane przez plemiona Prusów. Po sprowadzeniu Krzyżaków do Polski (1226r.) rozpoczęli oni systematyczny podbój ziem zamieszkałych przez Prusów. Między innymi w okolicach wsi Świdy, Mokajny, Kiersyty umiejscawia się pierwszą, zwycięską bitwę z Prusami w 1234 roku (tzw. bitwa nad Dzierzgonią). Po zakończeniu podboju ziem pruskich (1283r.) Krzyżacy przystąpili do planowej akcji kolonizacyjnej, ściągając osadników z Niemiec. Same Rychliki były lokowane w 1310 roku i znajdowały się na pograniczu komturstwa pasłęckiego i dzierzgońskiego. Następnie były wsią czynszową Szpitala Św. Ducha w Elblągu. W XVw. i na początku XVIw. po przegranych wojnach z Polską, wobec trudnej sytuacji materialnej, Zakon Krzyżacki zmuszony był do przekazywania posiadanych obszarów w lenno bogatym rodzinom rycerskim przybywającym tu z terenu Niemiec. Rody te osiedliły się m.in. w: Kiersytach (von Reibnitz), Barzynie (von Bodeck), Jankowie (von Finkenstein), Powodowie (von Zehmen i von Brederlow), Sójkach (von Wallenrod – tu urodził się jeden z Wielkich Mistrzów Zakonu Krzyżackiego Konrad Wallenrod), Jelonkach (von Lehwald). Powstały wielkie latyfundia ziemskie, które przetrwały praktycznie do 1945 roku. Pod koniec XVII, w XVIII i na początku XIX w. w głównych siedzibach rodzin rycerskich powstały, istniejące do dziś, rezydencje dworsko-folwarczne. Równocześnie funkcjonowały typowe bauerskie wsie czynszowe jak Kwietniewo. Na uwagę zasługuje fakt, iż Rychliki i Buczyniec były wsiami czynszowymi Szpitala Św. Ducha w Elblągu.
powrót