Miasto i Gmina Morąg
Dokładnej daty powstania Morąga nie sposób ustalić. Historycy są skłonni do umiejscowenia tego faktu w końcu XIII w. Około 1280 roku, na miejscu staropruskiej osady, Krzyżacy zbudowali drewnianą strażnicę, zastąpioną ok. 1370 r. budowlą murowaną. Rozwijająca się przy strażnicy osada ok. 1327 r. uzyskała prawa miejskie.
W pierwszej połowie XIV wieku miasto otoczono murami obronnymi z trzema bramami.
Najciekawsze zabytki miasta:
- mury obronne, gotyckie z XIV-XV wieku;
- skrzydło północno-wschodnie zamku krzyżackiego, gotyckiego z XIV wieku, odbudowane w 1584 roku, przebudowane w 1815 roku, piwnice pod dawnymi skrzydłami, gotyckie z XIV wieku, mury obronne i fosa z XIV wieku.
- ratusz gotycki z końca XIV wieku, odrestaurowany w 1843 roku, odbudowany po zniszczeniach wojennych w latach 1948-1953.
- kościół parafialny gotycki z 1303-1331 roku, przebudowany w końcu XV-XVI wieku.
- pałac magnackiej rodziny Dohnów z 1562-1571 roku, przebudowany w stylu barokowym przez Hindersina w latach 1717-1719, obecnie siedziba Muzeum Herdera i Muzeum Warmii i Mazur.
- przed ratuszem zdobyte przez Niemców w 1870 roku, armaty francuskie.
Podstawowymi walorami turystycznymi regionu jest środowsko geograficzno-przyrodnicze, zaliczane pod względem atrakcyjności do ścisłej krajowej czołówki. Zasadnicze elementy takie jak rzeźba terenu, tereny leśne, wodne, atmosfera oraz tworzony przez niezapomniany krajobraz podlegają ścisłej ochronie. Biorąc pod uwagę unikalność walorów rekreacyjnych gminy Morąg, obszar ten posiada rangę terenów wczasowych, preferujących istnienie i rozwój form rekreacji charakteryzujących się dłuższym pobytem w wybranym miejscu.
Warunki takie wystepują szczególnie w szerokim otoczeniu jeziora Narie (miejscowości: Kretowiny, Bogaczewo, Gulbity, Wilnowo), nad jeziorem Ruskim (miejscowość Ruś) oraz jeziorem Bartężek.
Gmina Morąg wchodząca w skład województwa warmińsko-mazurskiego położona jest w szczególnie chronionym obszarze, tzw. „Zielonych Płucach Polski”. Wszystkie jeziora oraz rzeki na tym terenie, są strefami ochrony środowiska przyrodniczego.
Do niewątpliwych atrakcji turystycznych tego obszaru należą zabytki architektoniczne:
w Morągu – pałac Dohnów, ratusz miejski z XIV w., fragmenty miejskich murów obronnych, kościół parafialny z XIV w., układ urbanistyczny starego miasta, wieża ciśnień.
Dodatkowymi walorami podnoszącymi rangę rekreacyjną gminy są szlaki turystyczne: drogowe, wodne, piesze, rowerowe itp. (m.in. kanał Ostródzko-Elbląski).
powrót